Endüstri 4.0 Konsepti İle ProMANAGE’in Kesiştiği Alanlar Yazar : Ahmet PARLAK, ProMANAGE Üretim Yönetimi Danışmanı
ProMANAGE UZUN YILLARDIR OLDUĞU GİBİ ENDÜSTRİ 4.0 VE DİJİTAL ÜRETİM YOLUNDA SÜREKLİ GELİŞEN ÖZELLİKLERİ İLE KULLANICILARIN EN TEMEL VE EN FAYDALI ARACI OLMAYA DEVAM EDECEKTİR.
ProMANAGE kullanıcıları, 20 yıldır tecrübe ettikleri sayısız dijital üretim yönetimi deneyimini Endüstri 4.0 ile birlikte konuşulmaya başlanan terimlere örnek olarak sunabilir.
Üretim yapan işletmelerin yaşamasını sağlayan tek etken kar elde edebilmeleridir. Birinci Sanayi Devrimi süresince işletmeler ürettiklerinin maliyetinin üzerine karlarını da katarak satış yapma özgürlüğüne sahipti. Ancak sürekli artan rekabet şartları üreticilerin satış fiyatını bu yöntemle belirleme özgürlüklerini zaman içinde elinden aldı. Müşteri çoktandır ürünü zamanında, kaliteli ve uygun fiyata sağlayan üreticiyi tercih ediyor. Hatta artık ürünün inovatif özellikleri ile kendini şaşırtmasını bekliyor.
Şayet ürün istenilen fiyata satılamıyorsa üreticilerin tek bir seçeneği kalıyor: Maliyetleri düşürerek hem karlarını artırmak hem de rekabet avantajı sağlamak. 1900’lü yılların başında Frederick Winslow Taylor (1856-1915) ile başlayan üretimde bilimsel teknikleri kullanarak maliyet düşürme ve kaliteyi artırma çalışmaları günümüze kadar çeşitli uyguma akımları ile sürekli gelişerek devam etti. Yöntemler değişse de ana fikir değişmedi: Üretimdeki kayıpları azaltmak.
Yalın Üretim Felsefesi ürüne katma değer sağlamayan her operasyonu kayıp olarak görürken, Toyata Üretim Sistemi stokları en büyük maliyet unsuru olarak değerlendirmiştir. TPM felsefesi makine arızalarından kaynaklı duruşların ve gecikmelerin azaltılması için, Six Sigma felsefesi ise seçilen kayıpların istatistiksel yöntemler ile ele alınıp iyileştirmesi üzerine metodlar belirlemiştir.
Bu süreç içinde teknoloji de hızla gelişmiş, üretim daha hızlı, esnek ve kaliteli hale gelmiştir. Özellikle bilgisayarların üretimde kullanılmaya başlanması (Endüstri 3.0 Devrimi), bilgisayar destekli tasarım (CAD), üretim (CAM) ve yönetim (ERP, MES, CRM vb.) kayıplara karşı verilen bu mücadeleye büyük bir ivme kazandırmıştır.
Son endüstri devrimi olarak konuşulan Endüstri 4.0, farklı ülkelerde farklı isimlerle anılıp farklı tanımları yapılsa da nihayetinde ulaşılmak istenen hedef müşteri siparişinden müşteriye ürünün teslim edilmesine kadar olan sürecin siber fiziksel sistemler kullanılarak, hızlı, doğru, kaliteli ve esnek bir şekilde gerçekleştirilmesidir. Bu sürecin kayıpsız olması gerektiği ise yine değişmeyen bir gerçektir.
MES (Manufacturing Execution Systems – Üretim Yönetim Sistemleri) Endüstri 3.0 sürecinde kayıpları ölçülebilir kılması, önceliklendirme ve izleme imkanı sağlaması ile üretim firmalarının kayıpları azaltma yolunda en güçlü operasyonel silahlarından biri olmuştur. Tamamıyla Türk mühendisler tarafından geliştirilmiş, Türkiye’de 200’ü aşkın fabrika tarafından kullanılan ve dünyadaki rakipleri ile yarışarak ABD’de ve Avrupa’da adını duyurmaya başlayan ProMANAGE Üretim Yönetim (MOM) Sistemi, Endüstri 4.0 sürecinde de üretim yapan işletmelerin en büyük destekçisi olacaktır. Gelin şimdi bu sürecin nasıl gerçekleşmekte olduğunu örnekler üzerinden görelim.
ProMANAGE, Big Data (Büyük Veri) ve Data Analytics (Veri Analitiği)
Tüm akıllı araçlardan, sınıflandırılmış ya da sınıflandırılmamış, hızlı, çeşitli ve hacimli, geleneksel çözümlerin işleyemeyeceği veri kütlesi sağlanır. Bu veri kütlesine Big Data (Büyük Veri) denilmektedir. Big Data’nın doğru bir şekilde analiz edilmesi ile geleceğe yönelik kestirimler yapılması hedeflenmektedir. Bu kestirimlerin amacı ise üretimde karşılaşılan kayıpların engellenebilmesidir. ProMANAGE 20 yıldır üretimdeki en değerli veriler olan duruş, arıza, hurda, çevrim süresi, üretim miktarı, proses verileri, test sonuçları gibi verileri anlık olarak toplamakta, işlemekte ve kullanıcıya yorumlanacak bilgi olarak sunmaktadır. Üstelik bu işlemi, kendi geliştirdiği donanımlar ile teknolojisi ve yaşı ne olursa olsun her türlü makinede yapabilmektedir. PLC’si olan teknolojik makinelerde ise gerekli verileri ilave bir donanım ihtiyacı olmadan direkt makinenin PLC’sinden alabilmektedir.
ProMANAGE ve IoT (Internet Of Things = Nesnelerin İnterneti)
IoT, nesnelerin internet üzerinde veri alışverişi yapabilmesi ve bu sayede internete bağlı olan diğer tüm cihazlarla iletişim kurarak nesneler ekosistemi içerisinde yaşayabilmesidir. Bu iletişimin temel amacı, işlenmesi için ana merkeze anlık data sunmaktır. ProMANAGE sistemindeki donanımlarla, makineler işletmenin networküne, dolayısıyla internete bağlanır ve gerekli tüm verileri ana merkeze aktarır.
ProMANAGE ve Dikey / Yatay Entegrasyon
Endüstri 4.0’da işletme bünyesinde değişik amaçlar için birçok uzman yazılım kullanılacaktır. Bu yazılımların ilgili noktalarda birbirleri ile veri alışverişi yapmayı sağlayan yatay ve dikey entegrasyonların yapılabiliyor olması belki de Endüstri 4.0’ın en önemli koşuludur. ProMANAGE, ISA (International Society of Automation) modeline göre 3’üncü seviyede bulunan bir MES (Manufacturing Execution System) yazılımıdır. Bu sistemle, Seviye 4’de bulunan her türlü ERP yazılımı ve Seviye 0,1,2 de bulunan her türlü PLC yazılımı (OPC= Open Protocol Communication yazılımı üzerinden) ile entegrasyon kurabilmekte, anlık veri alışverişi yapabilmektedir. Böylece, uzman yazılımlar arasındaki bilgi akışı kesintisiz ve insan müdahalesine gerek olmadan yapılabilmektedir.
ProMANAGE ve AR (Augmented Reality = Artırılmış Gerçeklik)
Artırılmış gerçeklik, gerçek dünyadaki çevrenin ve içindekilerin bilgisayar tarafından üretilen ses, görüntü, grafik ve GPS verileriyle zenginleştirilerek meydana getirilen canlı, doğrudan veya dolaylı fiziksel görünümüdür. Bunun üretim alanındaki yansıması, üretimle ilgili sayısal değerlerin (üretim miktarı, OEE, kayıplar vb.) görselleştirilmesidir. ProMANAGE halihazırda salon bazlı ya da makine bazlı ekranla bu değerleri göstermekteydi. Şimdi ise akıllı telefonlar, tabletler, Google gözlükler ile bütünleşmiş bir şekilde bu verilerin gösterilmesi üzerine çalışmaktadır. Üretim sahasında dolaşan bir sorumlu akıllı telefonunun kamerası ile baktığı makinenin üretim değerlerini ekranında görebilecektir.
ProMANAGE, Cloud Computing (Bulut Bilişim) ve Mobil Cihazlar
Bulut bilişim, bilgisayarlar ve diğer cihazlar için, istendiği zaman kullanılabilen ve kullanıcılar arasında paylaşılan bilgisayar kaynakları sağlayan internet tabanlı bilişim hizmetlerinin genel adıdır. Ana temelinde yatan, verilerin buluttaki sunucuda tutularak hem yerel server yatırım ve bakım maliyetinin engellenmesi hem de bilgiye mekandan bağımsız olarak internet üzerinden ulaşımının sağlanmasıdır. Özellikle internete bağlı olan mobil cihazlar üzerinden bilgiye ulaşılabilmek üretim sorumlularının aktivitelerini hızlandıracak ve üretim kayıplarının gerçekleşmeden engellenmesini sağlayacaktır. ProMANAGE mobil uygulamaları ve mail bildirim servisi ile bu ihtiyacı yıllardır desteklemekteydi. Ayrıca, Web tabanlı uygulaması ve Bulut Sunucu desteği ile mobil cihazlardaki kullanım etkinliğini arttıracaktır.
ProMANAGE, M2M ( Machine to Machine Communication), Otonom Sistemler ve Machine Learning (Makine Öğrenmesi)
M2M, makinelerin birbirleriyle haberleşip gerekli bilgileri birbirlerine iletmesi anlamına gelir. Makine öğrenmesi, makinelerin yaşanılan durumlardan sonuçlar çıkartarak bir sonraki durumu tahmin edebilmesidir. Otonom sistemler ise, makinelerin, tahmini yapılan durumlara göre kendi aksiyonlarını alabilmesi olarak özetlenebilir. Bu üç terim birbirleriyle ilişkili ve birbirini destekleyen unsurlardır. ProMANAGE, üretimle ilgili tüm dataların toplandığı ve analiz edildiği bir sistem olarak bu sürecin kalbindedir. Sistem, mevcutta tanımlanan birçok normal dışı durum gerçekleştiğinde makine bölgesinde sinyal üreterek problemin makine başında görselleştirilmesine ya da makinenin otomatik olarak yönlendirilmesine imkan sağlamaktadır. Üzerinde çalışılan Makine Öğrenme konusu ile sistem, problemler henüz gerçekleşmeden problemleri tahmin edecek ve problemin engellenmesi için yapılması gereken ayarları/değişiklikleri belirleyecek ve operatörü/makineyi bu doğrultuda yönlendirecektir.
Bu listeyi daha da uzatmak mümkündür. ProMANAGE kullanıcıları, 20 yıldır tecrübe ettikleri sayısız dijital üretim yönetimi deneyimini Endüstri 4.0 ile birlikte konuşulmaya başlanan terimlere örnek olarak sunabilir. ProMANAGE bundan sonrasında da Endüstri 4.0 ve Dijital Üretim yolunda sürekli gelişen özellikleri ile kullanıcılarının en temel ve en faydalı aracı olmaya devam edecektir.